Fietsenwinkels wachten met smart op de PGS37-richtlijn, waarin de eisen staan waaraan een accu-opslag moet voldoen. Die PGS37 komt er, maar zal voor de meeste winkels niet van toepassing zijn. Daarom komt verzekeraar Nationale-Nederlanden met eigen richtlijnen. En daar maakt de PGS-kast geen onderdeel van uit. Want die creëert volgens risicodeskundige Bart van de Broek van Nationale-Nederlanden een schijnveiligheid.
Risicodeskundige Bart van de Broek van Nationale-Nederlanden stelt dat de PGS37-richtlijn het gros van de fietsenwinkels geen duidelijkheid zal geven over hoe je accu’s moet opslaan. “De nieuwe richtlijn heeft betrekking op een opslag boven de 333 kilogram. Dat zijn grofweg 150 accu’s. Daar komen de meeste tweewielerzaken helemaal niet aan.”
Wat mag wel en niet als het gaat om de opslag van e-bikeaccu’s? Hoe zorg je ervoor dat je ze veilig en verantwoord opbergt? Van wie moet ik een opbergsysteem aanschaffen? Het zijn vragen waarover veel ondernemers in de tweewielerbranche zich het hoofd breken, zeker nu meer en meer bedrijven het slachtoffer worden van brand. Al een paar jaar hangen er regels in de lucht, die worden ondergebracht in de PGS37-richtlijn. Ieder ogenblik kan de conceptversie daarvan ter inzage worden gelegd.
Brand fietsenwinkel: gemiddeld 800.000 euro schade
Bart van de Broek, risicodeskundige bij Nationale-Nederlanden, volgt de ontwikkeling nauwgezet. Hij beet zich vast in de materie. Alleen al omdat zijn werkgever steeds vaker wordt geconfronteerd met brandschades door lithium ion-accu’s en een brand bij een tweewielerbedrijf gemiddeld leidt tot een schadepost van 800.000 euro. “In december en januari hadden we elke dag een brandschade die herleidbaar was naar een lithium ion-accu.”
Er zijn genoeg fietsenzaken die de komst van de PGS37-richtlijn geduldig afwachten. Ze willen niet nú al investeren in veilige opslagsystemen, vooral uit vrees dat de eisen die boven de markt hangen bij inwerkingtreding toch strenger zijn. In dat geval zouden ze voor de tweede maal de portemonnee moeten trekken.
Brandschades door lithium ion-accu’s leiden bij een tweewielerbedrijf gemiddeld tot een schadepost van 800.000 euro.
PGS37 gaat niet gelden voor fietsenwinkel
De richtlijn is voor bedrijven met meer dan 333 kilo aan losse en reparatie-accu’s
Van de Broek stelt dat wachten geen optie is. “Belangrijk om te weten is dat de PGS37-richtlijn betrekking zal hebben op een opslag van boven de 333 kilogram. Dat zijn grofweg 150 accu’s. Daar komen de meeste tweewielerzaken helemaal niet aan, die richtlijn is dus niet op hen van toepassing.” Ter verduidelijking: het gaat alleen om losse accu’s en accu’s van reparatiefietsen. “Een fiets die stationair in de showroom staat, telt niet mee. Dat is een gebruiksgoed. Voor deze accu’s gelden bij zeer grote aantallen mogelijk beperkte maatregelen. De regelgeving zegt straks puur iets over de accu’s in het magazijn, in de kasten van de werkplaats.”
Accu’s in magazijn en werkplaats vormen grootste risico
Wat betreft de accu’s in het magazijn en de werkplaats liggen volgens Van de Broek ook de grootste gevaren op de loer. “Het risico bij lithium ion-accu’s zit hem met name in misbruik. En dan doel ik op het laten vallen, te water raken en te warm opbergen van de accu. Dat soort risico’s wordt vergroot als je tegelijkertijd de accu gaat belasten, dus als je hard gaat fietsen of hem oplaadt. De grote stroom door de inwendig beschadigde accu zorgt voor warmteontwikkeling, die de accu verder beschadigt en waardoor er een kettingreactie op gang komt. Daardoor is de kans groot dat de accu in brand vliegt. Retailers die ’s nachts toch even de kwalitatief mindere accu van de net binnengekomen onderhoudsfiets opladen, nemen dus een heel groot risico.”
Bart van de Broek: “Retailers die ’s nachts even de kwalitatief mindere accu van de net binnengekomen onderhoudsfiets opladen, nemen een heel groot risico.”
Nationale Nederlanden wacht niet af maar stelt eisen
De doorsnee tweewielerzaak heeft mogelijk geen houvast aan de PGS37-richtlijn. Om te voorkomen dat ondernemers onnodig lang twijfelen om voorzorgsmaatregelen te nemen, heeft Van de Broek zelf een veiligheidspakket opgesteld. Dit bestaat uit omgangstips tot aan voorschriften waaraan opslagsystemen dienen te voldoen. Bart van de Broek: “Er wordt heel vaak gekeken naar de wetgever, maar er wordt gemakshalve vergeten dat wij als verzekeraar ook een eisende partij zijn. We hebben de maatschappelijke rol om risico’s ook in de toekomst verzekerbaar te houden.”
Om ondernemers in de tweewielerbranche die niet ‘binnen de PGS37 vallen’ een handvat te bieden voor de opslag en ze verzekerd te houden, heeft Nationale-Nederlanden een preventierichtlijn opgesteld.
De eigen richtlijn is gebaseerd op onder meer eerdere ervaringen, bezoeken aan retailers en eigen onderzoek, al dan niet in samenwerking met leveranciers van bijvoorbeeld opslagsystemen. Deze spitst zich specifiek toe op reparatiefietsen. “We hebben als het ware een ideaalplaatje geschetst.” In verzekeringsland wordt dat ook wel een standaard preventie(richtlijn) genoemd. “Als een tweewielerbedrijf een aanvraag voor een verzekering bij ons doet, dan zijn dit de voorwaarden die bij deze verzekeringspolis horen.”
PGS-kasten = schijnveiligheid
Retailers worden de laatste jaren overspoeld met folders van groothandels en fabrikanten die opslagsystemen voor e-bikes aanbieden, merkt Van de Broek. “Wat is er gebeurd: twee, drie jaar geleden zijn de grote bouwers van PGS-kasten*) gaan nadenken. ‘Die richtlijn komt eraan, dit is onze markt’. Vele hebben hun PGS-kast als ‘geschikt voor lithium ion’ op de markt aangeprezen, mooi met een gele sticker erop. Sommige hebben er nog een blussysteem ingebouwd, andere hebben ook nog een oplaadmogelijkheid geïntegreerd. Inmiddels hebben wij al genoeg schades gehad van plaatsen waar deze PGS-kasten stonden. Onze conclusie: die kasten voldoen niet.” Van de Broek spreekt van ‘schijnveiligheid’.
Veel tweewielerdetaillisten wachten de komst van de PGS37-richtlijn geduldig af. Om te voorkomen dat ze twee keer moeten investeren als het gaat om de opslag van accu’s.
Waarom zeggen fabrikanten dat hun kast veiligheid brengt?
Er worden aanmaakblokjes onder de accu in de kast gelegd
Bij zijn verkenningstocht werd Bart van de Broek al snel duidelijk waarom fabrikanten pretenderen dat hun kasten in bepaalde mate brandveiligheid brengen. Het onderzoek deed hij samen met een fabrikant en een partij die testprotocollen opstelt. “Wat blijkt: er worden bij dat soort tests brandende aanmaakblokjes onder de accu in de kast gelegd. Ze laten de behuizing branden. Of voor de test halen ze de ombouw eraf en simuleren kortsluiting met cellen. Maar ja, dan heb je die drukopbouw in de accu niet. Wat in de test dan ontbreekt, is de explosie die zo’n hoge druk veroorzaakt dat de opslagkast uit elkaar knalt. Om die reden werkt bij veel kasten de zelfsluitende deur niet. Vaak ontbreekt het slot hierop. Dan vliegt die deur bij een explosie gewoon open.”
Nieuwe accu’s? Die zijn veilig in de showroom!
Over accu’s op nieuwe fietsen hoeven de ogen veel minder gericht te worden. “Die vinden wij als Nationale-Nederlanden inherent veilig. Dat is een belangrijk uitgangspunt in de tweewielerbranche. Je mag 250 e-bikes met accu in de showroom zetten. Die laat je daar staan, ook ’s nachts. Als de nieuwe fietsen met accu’s geleverd worden, dan zitten ze niet helemaal vol. Die hebben een bepaalde state of charge die veilig is. In de praktijk blijkt ook dat branden niet ontstaan bij nieuwe accu’s, maar bij gebruikte van inferieure kwaliteit”, zegt Van den Broek. “Wel dienen zaken fietsende accu’s overdag op te laden, bijvoorbeeld in het geval van fietsen die voor proefritten worden gebruikt. De fietsen moeten ook minimaal 50 centimeter uit elkaar staan. Zet je ze lepeltje-lepeltje neer, dan slaat een brand gemakkelijk over van fiets naar fiets.”
Succesvol getest: Battery-box en waardekluis
In de uitvoerige onderzoeksfase zijn slechts enkele systemen door de check van Nationale-Nederlanden gekomen. Merknamen mag Van de Broek niet noemen, maar het gaat in eerste instantie om een specifiek ontwikkeld product: een kleine box waarin twee tot vier accu’s passen. Daarnaast hebben een paar leveranciers van waarde kluizen lucht gekregen van de behoefte in de fietsmarkt. “Zij hebben hun kluizen, voorzien van dikke wanden en deuren met schroefpennen, gemodificeerd naar brandveilige kluizen. Die zijn bij TNO getest op brandveiligheid en met vlag en wimpel geslaagd.”
Nationale-Nederlanden biedt zelf geen opslagsystemen aan. “Maar we verwijzen retailers wel door. Onze preventie is zo geschreven, dat je bij een bepaalde leverancier uitkomt ook al staan er geen namen in.” Hij hoopt een duidelijk signaal af te geven. “Neem vóór aanschaf van een systeem altijd contact op met de verzekeraar. Dan spreek je met een risicodeskundige die je dit soort adviezen kan geven. Dan kijk je samen: welk opslagsysteem past bij de strategie van de winkel?”
*) Publicatiereeks gevaarlijke stoffen: opslagsystemen geschikt voor het opslaan van met name licht ontvlambare vloeistoffen. Met als doel het beschermen tegen brand van buiten de kast.
BRON: DE TWEEWIELER